Borsalar ticarete konu olan malların alım - satım işlemlerinin yapıldığı müessesesel ve örgütlü olmuş piyasalardır. Borsaların müessesesel olmalarının nedeni kendilerine özgü kaidelerinin ve özelliklerinin olmasıdır. Borsaların birer piyasa meydana gelmesinin çünkü ticari malların alım - satım işlemlerinin yapıldığı pazarlar olmalarıdır. Borsalar menkul kıymetlerin el değiştirmesi amaçlı gerekli olan ortamı sağlamıştır ve el değiştirme ile ekonomiye, şirketlere kaynak yaratmıştır.
Borsaların ülke ekonomilerine, sektörlere ve şirketlere sayısız yararı vardır.
Piyasalarda tek fiyatı oluşumu, şirketlere kaynak sağlama, menkul kıymetlerin el değiştirebilmesi amaçlı gerekli olan ortamı oluşturma benzeri pekçok yararı yer almaktadır . Kuvvetli bir borsaya sahip olan ülkenin ekonomisi de dinamiktir ve ekonomik gelişmelere açıktır. Borsaların müessesesel ve örgütlü olmuş sistemler olmaları emin ortamlar olmasını sağlamaktadır.
Borsaları sadece spekülasyon yapılmış olan mekanlar olarak rastlamak onların yararsız kurumlar meydana geldiğini tahmin etmek demektir. Ama borsalar spekülatif niteliklerinin yakınında ekonomilerin temel müesseselerinden bir tanesini oluşturmaktadır ve borsaların ekonomiye sunduğu pekçok hizmet vardır. Likidite sağlamak, piyasada tek fiyatı oluşumu, garanti işlevi, ekonomide barometre misyonu , anaparaya hareketlilik sağlama işlevi ve mülkiyeti zemine yayma işlevi benzeri pekçok mühim misyonu vardır. Borsalar yardımıyla bireyler ellerinde yer alan menkul kıymetleri paraya çevirebilir.
Borsalar ikincil piyasalarda menkul kıymetlerini elinden çıkarabilen kimselere, birincil piyasadan tekrar menkul kıymet alma fırsatı sunmaktadır. Bu şekilde de piyasada yer alan menkul kıymetlere istek potansiyelini oluşturmuş olabilir . Benzer sürede menkul kıymetlerin gelişigüzel bir şekilde piyasada dolanmasını engeller. Borsalar her firmanın menkul değerini onay etmez ve kote ettirme gerekliliği yer alır . Bir zaman araştırılan firmaların uyumlu görüldüğü zaman borsaya kayıt edilmesi sağlanır. Bu şekilde de piyasalarda güvenceyi yaratmış olabilir .
Vadeli ve vadesiz işlemler yapılabilmektedir ve yatırımcılar borsalardan isteklerine göre talep ettikleri işlem tekniğini seçmede özgürdürler.
Riskten savunma , spekülasyon inşa ederek kazanç ele geçirme ve arbitraj amaçlı olarak yapılmış olan vadeli işlemler borsalarda kolaylıkla yapılabilmektedir. Takas ve gizleme hizmetleri yardımıyla vadeli işlemlerde fiziksel olmayan alım - satım işlemleri ile ek olarak çabuk ve muhafaza sıkıntıları yaşanmadan işlemler yapılabilir. Fiziksel olmayan alım - satım işlemleri yatırım kapsamında yatırımcılara pekçok avantaj sağlamıştır ve son zamanlarda fiziksel alım - satım ile yapılmış olan işlemler eskiyen trend olarak nitelendirilmektedir.
Ülkemizde Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nda (VOB) vadeli işlemler kolaylıkla yapılabilmektedir. Ülkemizin takas ve gizleme sistemi ise Takasbank AŞ. aracılığıyla yapılmaktadır. Borsalar örgütlü olmuş piyasalardır.
Ülkemizde borsaların kontrolü Anapara Piyasası Heyeti (SPK) ve Ticaret Bakanlığı aracılığıyla yapılmaktadır. Borsa işlemlerine aracılık eden aracı kurum ve brokerların kontrolü de SPK aracılığıyla yayınlanan yönetmelik ve tebliğler vasıtası ile yürütülmektedir. Borsaya girmek talep eden pekçok tecrübesiz yatırımcının teminatlarının dolandırılmasının önüne de böyle geçilmiştir.
Aracı kurumlar borsa işlemleri ile alakalı ayrıntılı verileri de yatırımcılara iletmekle yükümlüdür. Aracı kurumların yatırımcılara yatırım danışmanlığı, portföy yöneticiliği benzeri hizmetleri de yer almaktadır . Borsalara tatbik edilen sıkı denetimler yardımıyla yatırımcıların emin ve saydam bir ortamda birikimlerini değerlendirmesi sağlanmaktadır.
Borsaların örgütlü olmuş piyasalar olmaları sebebiyle pozitif tesirleri meydana gelmesine nazaran bir takım negatif tesirleri de söz konusudur. Örgütlü piyasalar ve müessesesel olmaları sebebiyle borsalarda mevzubahis olan bütün kurallara uyulması gerekir. Bu kuralların tümü yatırımcı amaçlı uyumlu olmayabilir. Bunun Için nazaran uyulması gerekir. Benzer sürede bu nedenlerden ötürü müşteriler ve satıcılar borsaya teşrif etmek isteseler bile farklı gerekliliği mahaline getirme mecburiyetleri vardır.
Borsa aracı müesseselerine yapılmış olan işlemler amaçlı komisyon fiyatları ödenmelidir.
Borsa işlemlerini sürdüren ve danışmanlık hizmeti verici aracı kurumlar, alıcı ve satıcılar içinde yapılacak olan sözleşmeleri de yönetmektedir. Aracı kurumlar yaptıkları bütün işlemler amaçlı komisyon fiyatı almaktadır. Forex piyasasında meydana geldiği benzeri aracı kurumlar bedava bir şekilde hizmet vermemektedir.
Borsalarda aracı müesseselere ödenen ücretler dışarısında ödenmesi gerekli olan farklı ücretler ek olarak yer almaktadır . Borsaların bu ödenen işlem fiyatları ve komisyonları beklemediğiniz vakitlerde hesabınızdan düşülmektedir. Bir Takım yatırımcılar elde edecekleri kazançlar sebebiyle bu giderleri göz ardı etseler bile toplama bakıldığında pekçok tediye yapıldığı görülecektir.
Son olarak borsaların bir takım olumsuzlukları da;
Spekülasyon ve yönlendirme söz konusudur. Rastgele bir spekülasyon sebebiyle kazanç elde edileceği kesinlikle olarak görülen bir işlemden bile kayıp etmek olasıdır.
Kısıtlı oturum saatleri vardır ve bu saatler dışarısında işlemlerin gerçekleştirilmesi imkansızdır.
Alım - satım emirleri borsaya forex piyasasına göre ek olarak uzunca sürede iletilir. Bunun nedeni borsa emirlerinin piyasaya iki süreçte iletilmesidir. Yatırımcılar aracı müesseselere emirlerini iletir ve bunun için alıcı buyruğu denir. Aracı müesseselerde alıcı emirlerini borsaya uyumlu bir duruma getirip borsaya iletirler ve bunlara da borsa buyruğu denir.
Kaldıraç oranı ya yoktur ya da çok düşüktür. Forex piyasalarında mevzubahis olan yüksek kaldıraç oranları yardımıyla yatırımcılar teminat üzerinden elde edecekleri kar oranını 1'e 100 oranında arttırabilirler.
